World Resources Institute (WRI) tarafından hazırlanan Dünya Kaynakları Raporu’na göre, 2050 yılında 10 milyara ulaşması beklenen dünya nüfusunu doyurmak için tarım ve gıda üretiminin iklim, ekosistem ve suya olan etkileri azaltılmak zorunda. Doğaya uygun ve mevsimine göre besin seçimi, artan yemekleri değerlendirme, yiyecekleri uygun şekilde depolama, ihtiyacınız kadar tüketme ve alışveriş yapma gibi beslenme ve tüketim tercihlerindeki küçük değişimler sadece sağlığınız için değil sürdürülebilir gıdanın geleceği için de büyük önem taşıyor.
Dünyadaki kaynaklar sınırlı! Tüketimin bu kadar yoğun olduğu günümüz dünyası bize bu şekilde devam edemeyeceğimizin sinyallerini veriyor. Ve bizler günlük hayatımızda kullandığımız ya da tükettiğimiz birçok ürün sonrasında fazlasıyla atık oluşturuyoruz. Bu yüzden de dünya kaynaklarını makul şekilde kullanmamız, daha az tüketmemiz, geri dönüşümü hayatımızın odak noktasına yerleştirmemiz gerekiyor.
Geri Dönüşüm Nedir?
Geri dönüşüm, yeniden değerlendirme olanağı olan atıkların çeşitli işlemlerden geçerek üretim sürecine yeniden dahil olması anlamına geliyor. Böylelikle hem kaynaklar daha verimli kullanılırken üretim aşamasında daha az enerji, daha az su tüketiliyor, daha az ağaç kesiliyor, karbon salınımı ve atık çöp miktarı da azalıyor.
Geri Dönüştürülebilir Malzemeler
Çöp kutusuna attığımız pek çok şey aslında geri dönüştürülebilir. Geri dönüşebilen malzemeler olarak organik atıklar, kimyasal atıklar, cam, kağıt, alüminyum, plastik, pil, tekstil, demir ve pek çok materyal sayılabilir. Özellikle mutfak ve bahçe atıkları, biyolojik olarak parçalandığında içeriği zengin, ufalanabilen, toprak benzeri bir malzemeye yani komposta dönüşür. Mutfak ve bahçe atıklarının neredeyse yarısı bu şekilde değerlendirilir. Kompost, bir çeşit gübreye dönüştüğü için özellikle bahçelerde kullanılır.
Geri Dönüşüm Nasıl Yapılır?
Geri dönüşüm işlemi dört aşamada gerçekleşir. Değerlendirilebilir atıklar, oluştukları yerde çöplerden ayırılarak biriktirilir. Kaynağında ayrı toplanan atıklar, cam, metal-plastik ve kağıt bazında sınıflandırılır. Atıklar, fiziksel ve kimyasal değişimler geçirerek yeni bir malzeme olarak ekonomiye geri döner. Geri dönüştürülen ürün, yeni bir malzeme olarak kullanıma sunulur. Bireysel olarak bu döngüye yeniden değerlendirilmesi amacıyla ayrıştırdığımız her atıkla katkı sağlayabiliriz.
Evde Geri Dönüşüm Nasıl Yapılır?
Öncelikle işe atıklarınızı kağıt, plastik, cam ve metal atıklar gibi ayrıştırmakla başlayabilirsiniz. Belediyenin atık toplama günlerini takip ederek çöplerinizin geri dönüştürülmesi için bir adım atabilirsiniz. Buna ek olarak yaşadığınız yerdeki belediyenin geri dönüşüm uygulamalarını takip ederek belki başka katkılar da sunabilirsiniz. Organik yani özellikle de mutfaktaki atıklarınızı biriktirerek komposta dönüştürebilir, bahçe ya da balkon saksılarınızda gübre olarak değerlendirebilirsiniz.
Sakın kırılmış ampul, yağ ve yemek artığı bulaşmış karton kutular, naylon poşetler, boya gibi kimyasal madde içeren şişeleri, medikal atıkları ve pilleri geri dönüşüm kutularına atmayın!
Bireysel olarak evde de uygulayabileceğiniz oldukça basit çözümlerden biri olan gıda israfına yönelik detaylar için Gıda Ziyanını Azaltmanın Yolları yazımıza da göz atabilirsiniz.
Geri Dönüşümün Başka Bir Parçası: İleri Dönüşüm
İngilizce “upcycle” olarak bilinen, Türkçeye “ileri dönüşüm” olarak çevrilen bu kavram, kullanım ömrünü tamamlamış olan eşyaların yeni amaçlarla, farklı şekillerde tekrar kullanılması anlamına geliyor. Bu dönüşüm işlemi, enerji kullanılmadan eşyanın var olan değerinde ya da daha değerli bir ürüne dönüştürülmesidir. Bu, sürdürülebilir ve değerli bir işlemdir. Eşya daha düşük değerde bir maddeye dönüşürse buna “aşağı dönüşüm” deniyor. Örneğin, kullandığınız renkli şişeleri vazoya dönüştürebilir, bir elbiseyi kesip bluz yapabilir, yoğurt kabından filizlendirme saksısı yapabilir, kırılmış camlarla bir ayna çerçevesi gibi yepyeni tasarımlar yapabilirsiniz.